รู้จักคลื่นความร้อนคืออะไร ทำไมจึงเกิด Climate Change และแนวทางช่วยลดโลกร้อน
ต้องยอมรับว่า ปัจจุบัน โลกของเรามีสภาพอากาศแปรปรวน เปลี่ยนไปจนแทบรับมือไม่ไหว ทั้งฝนตกผิดฤดูกาล อากาศร้อนจัด
เห็นได้ชัด อย่างเช่น งานชุมนุมลูกเสือโลก ครั้งที่ 25 ที่จัดขึ้นในวันที่ 1 – 12 สิงหาคม 2566 ณ แซมังอึม จังหวัดชอลลาเหนือ ประเทศเกาหลีใต้ ซึ่งเจ้าภาพของงาน คือ สมาคมลูกเสือเกาหลีใต้นั่นเอง ที่ได้รับผลกระทบจากจากคลื่นความร้อน หรือ ฮีตเวฟ (Heatwave) ที่มีสภาพอากาศร้อนสูงถึง 39 องศาเซลเซียส อันเนื่องมาจาก Climate Change จนทำให้ผู้มาร่วมงานลูกเสือโลกเกิดอาการโรคลมแดดเป็นกว่าหลายร้อยคน และมีอาการอื่น ๆ ร่วมด้วยนับหลายพันคน จนทำให้ทีมลูกเสือจากประเทศอังกฤษที่มาร่วมกิจกรรมลูกเสือโลกในครั้งนี้ ประมาณ 4,000 – 4,500 คน ต้องขอถอนตัว
คลื่นความร้อนคืออะไร
คลื่นความร้อน หรือ Heatwave คือ ปรากฏการณ์ที่เกิดจากบริเวณนั้นมีอุณหภูมิสูงกว่าค่าเฉลี่ยของช่วงเวลาเดียวกันในปีก่อน ๆ ที่ผ่านมา โดยองค์การอุตุนิยมวิทยาโลก (WMO) ได้กำหนดนิยามไว้ว่า อุณหภูมิที่สูงขึ้นจะต้องสูงกว่า 5 องศาเซลเซียส เมื่อเทียบกับอุณหภูมิปกติ และต้องไม่เกิดขึ้นนานอย่างน้อย 5 วัน
WMO เคยได้ประกาศเตือนเกี่ยวกับปรากฏการณ์ที่เชื่อมโยงมาจากเปลี่ยนแปลงของโลก มีอะไรเกิดขึ้นแล้วบ้าง มาเช็กกันดูหน่อย
- อุณหภูมิโลกสูงเกิน 1.5 องศาเซลเซียส : สภาพอากาศร้อนสูงเกิน 1.5 องศาฯ ซึ่งเกิดจากก๊าซเรือนกระจก (Greenhouse Gas) และ ปรากฏการณ์เอลนีโญ อาจเกิดเป็นครั้งคราว แต่จะเกิดถี่ขึ้นเรื่อย ๆ
- ปรากฏการณ์เอลนีโญ : ภัยธรรมชาติที่เกิดจากกระแสน้ำอุ่นไหลไปยังทวีปอเมริการใต้ ทำให้ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และออสเตรเลียขาดฝน เป็นสาเหตุหลักทำให้เกิดวิกฤติภัยแล้ง และส่งผลกระทบต่อหลาย ๆ ประเทศทั่วโลก
- ระดับน้ำทะเลทั่วโลกเพิ่มสูงขึ้น 2 เท่า : ระดับน้ำทะเลเพิ่มสูงขึ้น เนื่องจากมหาสมุทรมีความร้อนสูงขึ้นมาก ส่งผลให้ธารน้ำแข็งละลายเร็วขึ้น ทำให้ระดับน้ำทะเลเพิ่มขึ้น เฉลี่ยถึง 4.62 มม. / ปี ระหว่างปี 2013 – 2022
- น้ำในมหาสมุทรทั่วโลกร้อนขึ้นสูงกว่า 20 องศาเซลเซียส : น้ำในมหาสมุทรทั่วโลกร้อนขึ้นสูงถึง 21.10 องศาเซลเซียส อันเกิดจากการปล่อยก๊าซเรือนกระจก โดยเฉพาะก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ และ ก๊าซมีเทน ที่ลอยขึ้นไปสะสมอยู่ในชั้นบรรยากาศโลก
เมื่อปัญหาเหล่านี้เกิดขึ้น นอกจากจะส่งผลกระทบต่อสภาวะโลกที่ผิดปกติ ยังมีผลกระทบต่อชีวิตประจำวันของเราทุกคน ไม่ว่าจะเป็นอากาศร้อนจัดจนทำให้มีผู้ป่วยด้านสุขภาพ เป็นลมแดด ฮีสโตรก จนเสียชีวิตแล้วหลายราย น้ำประปาเค็มขึ้น เนื่องจากน้ำทะเลหนุนสูง อาหารแพงขึ้น เพราะภัยแล้ง ทำให้วัตถุดิบทางการเกษตรมีผลผลิตไม่เพียงพอ
อะไรคือสาเหตุที่ทำให้สภาพอากาศแปรปรวน
Climate Change คือ สภาพอากาศที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ทำให้อุณหภูมิสูงหรือต่ำกว่าปกติ ซึ่งมีสาเหตุหลัก ๆ มาจากกิจกรรมของมนุษย์ทั้งในทางตรงและทางอ้อม ตั้งแต่การใช้เผาขยะ การทำการเกษตร ฟาร์มปศุสัตว์ การเผาผลาญเชื้อเพลิง การใช้พลังงานที่เกินจำเป็น รวมไปถึงการสร้างขยะในทุกรูปแบบ ไม่ว่าจะเป็นขยะที่ย่อยสลายยากอย่างพลาสติก หรือการทิ้งเศษอาหารเป็นขยะ ซึ่งเป็นตัวแปรสำคัญในการปล่อยก๊าซเรือนกระจก เพิ่มความเข้มข้นและสะสมอยู่ในชั้นโอโซน จนส่งผลให้เกิดภาวะโลกร้อน (Global Warming)
เราช่วยลดโลกร้อนได้อย่างไรบ้าง
IPCC หรือ คณะกรรมการระหว่างรัฐบาล ว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ เคยได้กล่าวขอความร่วมมือจากทุกประเทศทั่วโลก ช่วยกันลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก เพื่อไม่เป็นการเพิ่มความร้อนแก่ชั้นบรรยากาศโลก และควบคุมการปล่อยก๊าซเรือนกระจกให้เป็นศูนย์ หรือการดูดกลับจะต้องมีส่วนเท่ากัน แบบ Carbon Neutral โดยจะต้องปฏิบัติร่วมกันทุกภาคส่วน ทั้งในภาครัฐฯ เอกชน ผู้ประกอบการ โรงงานอุตสาหกรรม รวมไปถึงระบบครัวเรือน ซึ่งแนวทางในการปฏิบัติที่เราทุกคนสามารถทำได้ร่วมกัน อาทิเช่น
- ลดการใช้พลังงานฟุ่มเฟือย : ปิดเครื่องใช้ไฟฟ้าและถอดปลั๊กทุกครั้งเมื่อไม่ใช้งาน การเดินขึ้น – ลงบันไดแทนการใช้ลิฟท์ การเปิดแอร์ด้วยอุณหภูมิที่เหมาะสม เลือกใช้อุปกรณ์ไฟฟ้าแบบประหยัดไฟ เป็นต้น
- ลดการใช้พลาสติก : พกถุงผ้า พกกล่องอาหาร ปิ่นโต แก้วน้ำ และอุปกรณ์ส่วนตัวที่ทำมาจากวัสดุธรรมชาติ ลดการรับหลอด ช้อน และถุงพลาสติก
- ปลูกต้นไม้เพิ่มพื้นที่สีเขียว : ปลูกพืชผักสวนครัว ต้นไม้ต่าง ๆ เพื่อให้เป็นปอดของโลก
- แยกขยะก่อนทิ้ง : แยกประเภทขยะออกจากกัน เช่น ขยะพลาสติก ขยะอิเล็กทรอนิกส์ ขยะอันตราย ขยะสารเคมี ขยะอาหาร โดยเฉพาะการแยกเศษอาหาร ควรแยกต่างหาก อย่าให้ปะปนกับขยะประเภทอื่น ๆ เพราะขยะที่ปนเปื้อนเศษอาหาร จะไม่สามารถนำไปรีไซเคิล หรือนำไปแปรรูปอื่น ๆ เพื่อใช้ประโยชน์ได้อีก ต้องกำจัดทิ้งเท่านั้น เพิ่มการเผาขยะ และเพิ่มการปล่อยก๊าซเรือนกระจกจากการเผา
- ลดขยะอาหาร : วางแผนการซื้อวัตถุดิบทุกครั้ง กินอาหารให้หมดอย่าให้เหลือ เก็บอาหารให้ถูกวิธีและเหมาะสม บริจาคอาหารที่กินไม่ทัน นำอาหารเหลือทิ้งให้เป็นอาหารสัตว์ แต่ถ้ามีเศษอาหารเหลือทิ้งจริง ๆ ก็นำไปหมักทำเป็นปุ๋ยใส่ต้นไม้ ซึ่งทำได้ง่าย ๆ ด้วย Hass Thailand เครื่องย่อยเศษอาหาร ช่วยกำจัดขยะอาหารให้เป็นปุ๋ยออแกนิกพร้อมใช้ ช่วยกำจัดขยะอาหารให้เป็นศูนย์ ลดปริมาณการทิ้งขยะเศษอาหาร เพิ่มปริมาณขยะที่สามารถนำไปรีไซเคิลได้มากขึ้น
เชื่อว่าหากเราร่วมมือกันในทุกภาคส่วน จะช่วยลดปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกให้น้อยลงได้ทั่วโลก ช่วยปรับความผิดปกติของสภาพอากาศให้มีความสมดุลมากขึ้น และช่วยลดภาวะโลกร้อนได้อย่างยั่งยืน